ابزارهای سلامت دیجیتال نحوه تغذیه ما را افراطی‌تر می‌کنند. نوآوری و فناوری به ما کمک می‌کند تا نسبت به مصرف مواد غذایی خود آگاهی بیشتری داشته و بفهمیم چه می‌خوریم، چگونه باید بخوریم و حتی مرزهای صنعت غذا را گسترش دهیم.
از جمله تغییرات اساسی فن آوری، نوآوری‌ها و تحولات اجتماعی قرن جدید که بر روی عادات غذایی ما اثراتی برجای گذاشته است شامل:
- رستوران‌های فست فود در مقابل سبک زندگی سالم و آشپزی آگاهانه.
- چاقی در کشورهای توسعه یافته در مقابل گرسنگی/قحطی در کشورهای در حال توسعه.
- تولید انبوه مواد غذایی در مقابل کشاورزی محلی.
آیا روندهای واضحی در این مسیر وجود دارد؟ آینده این روند چگونه است؟ آیا می‌توانیم بفهمیم که بیست سال بعد چه چیزی می‌خوریم و چگونه آن را تهیه می‌کنیم؟
بر اساس مشاهدات موجود در مورد روند تغذیه، در حال حاضر حداقل پنج موضوع مبرم شناسایی شده که نشان دهنده راه‌حل فناوری و نوآوری برای حل مشکلات رو‌به‌رو است.
1) نمی‌دانیم چه می‌خوریم
اگرچه مواد تشکیل دهنده در اکثر محصولاتی که می‌خریم ذکر شده است، اما به طور کلی، ما هیچ ایده ای نداریم که در محصولات خریده شده، چه موادی و با چه کیفیتی در غذای ما وجود دارد. سبزی ناهار از کجا آمده؟ مرغ‌ها کجا پرورش داده شده؟ و…
این موضوع با توجه به اتکای روزافزون ما به مواد غذایی بسته بندی شده نسبت به غذاهای تازه، به خصوص با توجه به عوارض تهدید کننده حیات در آلرژی‌های غذایی، نگران کننده‌تر است.
تخمین زده می‌شود که حدود 220 تا 250 میلیون نفر از آلرژی رنج می‌برند. اطلاعات به‌دست آمده نشان‌دهنده افزایش میزان آلرژی‌های غذایی است، اگرچه دلایل آن مشخص نیست اما گاهی اوقات با عواقب کشنده ای همراه است. بدین ترتیب، شناخت اجزای تشکیل دهنده غذا برای پیشگیری از این عواقب اهمیت فزاینده‌ای پیدا می‌کند.
راه حل؛ استفاده از اسکنر مواد غذایی
یکی از راه‌ها، داشتن فهرستی از مواد اولیه و کالری یک وعده غذایی و چه مواد آلرژی‌زا و سمومی است که ممکن است در غذا وجود داشته باشد. منظور فقط نوع غذایی فست فود و یا طبیعی نیست، بلکه غذای واقعی در بشقاب ما و مقدار مشخص مواد موجود در آن است.
شرکت «Nima» دو اسکنر قابل حمل حساس به گلوتن را توسعه داده که کاربران آن به خصوص افرادی که از بیماری سلیاک رنج می‌برند قادر‌اند، نمونه‌های غذای خود را برای یافتن محتوای گلوتن در محل اسکن کنند. دستگاه دوم این شرکت، حسگر بادام زمینی است. این حسگر به تعیین وجود محتوای بادام زمینی در غذا کمک می‌کند. آلرژی به بادام زمینی یکی از شایع ترین آلرژی‌های غذایی در سراسر جهان بوده و می‌تواند منجر به آنافیلاکسی کشنده شود. داشتن توانایی اسکن آسان برای وجود بادام زمینی قبل از مصرف غذا می‌تواند به معنای واقعی کلمه برای برخی نجات دهنده باشد.
شرکت «Scio» مواد غذایی را اسکن کرده و ترکیبات شیمیایی آنها را با استفاده از میکرو طیف‌سنج خود تجزیه و تحلیل می‌کند. با این حال به نظر می‌رسد که این شرکت تمرکز خود را به سمت محصولات کشاورزی تغییر داده است.
یکی دیگر از اسکنرهای غذا از «TellSpec» است که دستگاه آن می‌تواند کاربران را در مورد مواد و درشت مغذی‌های خاص آگاه کند. اما این شرکت نیز در چند سال گذشته هیچ به‌روزرسانی عمده‌ای برای دستگاه و تارنمای خود منتشر نشده است.
اگرچه این فناوری امیدوارکننده است، اما توسعه آن در مراحل اولیه بوده و موانعی وجود دارد که باید بر آنها غلبه کرد. به عنوان مثال، ویژگی مهم یک اسکنر غذا، قابلیت حمل و دستی بودن فرآیند‌های آن می‌باشد. با فناوری فعلی، این بدان معناست که مهندسان باید حساسیت، دقت و برخی ویژگی‌ها را قربانی کنند تا به اندازه مناسبی دست یابند. در حال حاضر دو محصول جداگانه برای دو محتوای غذایی جداگانه وجود دارد، اما داشتن یک دستگاه همه کاره، کوچک و کاربر پسند بسیار راحت‌تر است. امید است با پیشرفت تکنولوژی در آینده، در نهایت به این نقطه برسیم.
2) نمی‌دانیم چه بخوریم
به طور ذاتی خوردن دارای لذت و محبوبیت است، اما باید به بدن و نیازهای آن توجه کنید. اسکنرهای غذا به من می‌گویند که من چه می‌خورم، اما چگونه بفهمیم چه چیزهایی باید بخوریم و یا نخوریم؟ یک روز دانشمندان می‌گویند که شیر حیوانی ناسالم است، روز دیگر خلاف آن ثابت می‌شود. طبق یک رژیم غذایی، شما نباید کربوهیدرات بخورید، دیگری می‌گوید باید در بشقاب غذای خود، انواعی از کربوهیدارت‌ها را داشته باشید. جای تعجب نیست که مردم در مورد مسئله غذا سردرگم می‌شوند.
راه حل؛ ژنومیکس تغذیه (nutrigenomics)
این رشته جدید، علم ژنتیک و تغذیه را با هم ترکیب می‌کند. تفاوت ژنتیکی ما، می‌تواند به طور ناخواسته علت تفاوت ما در نحوه واکنش به غذایی مصرفی باشد. با افزایش دسترسی به توالی یابی DNA، می‌توانیم ایده بهتری از آنچه باید بخوریم داشته باشیم.
Nutrigenomics علمی است که به بررسی اثر تغذیه بر مسیرهای متابولیک انسان و بیشترین بهره‌برداری از تغذیه به صورت شخصی سازی شده می‌پردازد. اگر بر اساس DNA فرد، نوع دیگری از گوشت یا پنیر را که برنامه گوشی هوشمند پیشنهاد می‌کند انتخاب کنیم، از غذا لذت بیشتری می‌بریم و در درازمدت از بدن بهتر مراقبت می‌کنیم. با دسترسی به چنین داده‌هایی یک اسکنر یا برنامه می‌تواند نوع محصولاتی که خریداری شده را مبتنی بر بهره‌وری و احساس سلامتی بیشتر را تعیین کند.
بر همین مبنا شرکت‌هایی همچون «Habit» ایجاد شدند تا برنامه‌های غذایی را بر اساس پیشینه ژنتیکی افراد شخصی سازی کنند. متأسفانه، همانند TellSpec، این شرکت نیز با شکست مواجه شده است. اما باید به یاد داشت سقوط اولین پیشرو‌های یک فناوری، به معنی معیوب بودن فناوری نیست.
استارت‌آپ‌هایی مانند Gini، Neutrino و DNAfit در حال تغییر اتکای ما از احتمال‌های غیر دقیق به علم هستند. آنها پس از تجزیه و تحلیل ژنتیکی، یک رژیم غذایی شخصی و حتی برنامه‌های تمرینی برای حفظ یک سبک زندگی سالم ارائه می‌دهند. سایر استارتاپ‌ها، همانند Atlas Biomed، GUTXY یا Thryve با استفاده از کیت‌هایی که میکروبیوم فرد را تجزیه و تحلیل می‌کند، برنامه‌های غذایی شخصی سازی شده را بر اساس نتایج کسب شده، ارائه می‌دهند.
از آنجایی که این حوزه نیز در مراحل ابتدایی خود قرار دارد، شرکت‌ها می‌توانند با مشارکت گروه‌های تحقیقاتی به صورت تخصصی بر روی یک جامعه هدف محدود (همانند دستور العمل‌های تغذیه‌ای برای زنان باردار یا بیماران دیابتی) فعالیت خود را آغاز کنند.
3) ما نمی‌دانیم چگونه باید بخوریم (چه چیزی، چه زمانی و چند بار)
بعد از اینکه متوجه شدیم چه می‌خوریم و چه باید کنیم، باید عادات غذایی را کمی دقیق تر بررسی کنیم. آیا در دوره‌هایی خاص همچون بلوغ برنامه غذایی خاصی داشتید؟ صبحانه 7.30 صبح، ناهار ساعت 12 و شام ساعت 19؟ یا هر وقت و هر کجا گرسنه شدید غذا خوردید؟ آیا به آرامی غذا می‌خورید یا در عرض چند ثانیه غذا را تمام می‌کنید؟ با توجه به همه این سوالات، آیا می‌دانید کدام انتخاب سالم تر است؟
راه حل‌های دیجیتال ممکن است پاسخ‌هایی را ارائه دهند
در حالی که ممکن است فناوری و نوآوری حال حاضر برای کشف راز عادات غذایی شخصی سازی شده کافی نباشد، اما چند راه حل وجود دارد که ممکن است به ایجاد یک برنامه غذایی سالم کمک کند.
برنامه‌ها می‌توانند به ما در مورد عادات غذایی خود آموزش دهند. به عنوان مثال، MyFitnessPal به شما این امکان را می‌دهد تا غذاهای خود را ثبت و روند تغذیه خود را پیگیری کنید، همچنین با ارائه یک پایگاه داده غذای قابل جستجو در این استارتاپ می‌توانید، شرح‌حالی از رژیم غذایی شخصی سازی شده منطبق بر اهداف رژیم غذایی مورد نظر شما دریافت کنید.
راه حل دیگر شامل استفاده از فناوری در لوازم آشپزخانه برای بهبود عادات غذایی ریشه‌دار است. Hapifork، یک چنگال هوشمند که در صورت سریع غذا خوردن با استفاده از لرزش به شما هشدار می‌دهد تا سرعت غذا خوردن را کنترل کنید، زیرا سریع غذا خوردن منجر به ضعف در هضم غذا می‌شود. همچنین از طریق برنامه همراه آن، می‌توانید عادات غذایی خود را تجزیه و تحلیل کنید و پیشرفت‌های خود را دنبال کنید. همچنین می‌توانیم در ادامه از آزمایش‌های ژنتیکی برای اتخاذ تصمیم‌های آگاهانه‌تر استفاده کنیم.
4) ما نمی‌دانیم که آیا تولید غذا باید به یک صنعت محدود شود یا خیر
یکی از شناخته شده‌ترین زمینه‌ها برای به چالش کشیدن مرزهای تولید غذا، غذا شناسی مولکولی است که مرزهای بین شیمی، فیزیک و تولید مواد غذایی را از بین می‌برد. وعده‌های غذایی عجیب و غریبی مانند ژل آپرول که می‌تواند در بشقاب شما سرو شود.
زمینه دیگر، تلفیق خلق غذا با مهندسی است. ممکن است در آینده چاپ غذا در خانه مرسوم شود. به خصوص برای کسانی که به راه حل‌های تکنولوژیک علاقه‌مند هستند و می‌خواهند چاپگرهای سه بعدی را در خانه داشته باشند.
طرح Foodini زمانی که اولین مقالات در مورد چاپ مواد غذایی در خانه منتشر شد، مورد توجه زیادی قرار گرفت. این برنامه شامل چاپ غذا با استفاده از مواد تازه به جای تولید مواد غذایی مصنوعی است. این شرکت با همکاری با موسسات مراقبت‌های بهداشتی، فعالیت خود را در چاپ غذاهای جذاب برای بیماران سرطانی یا کسانی که رژیم‌های غذایی محدود دارند، متمرکز کرده است.
نمونه‌های دیگر عبارتند از Biozoon، که برای سالمندانی که نیاز به خوردن وعده‌های غذایی خالص دارند، غذاهایی با ظاهر لذیذ چاپ می‌کند. برای کسانی که دیابت دارند، چاپگر غذای سه بعدی FoodJet، شکلات در مقیاس صنعتی چاپ می‌کند.
5) نیمی از جهان چاق هستند، نیمی دیگر گرسنه
این یکی از نامعقول ترین پدیده‌ها جهان است، اما به خوبی عادات غذایی روان‌پریشانه جهان ما را مشخص می‌کند.
در سطح جهان، حدود 40 درصد از بزرگسالان اضافه وزن دارند و چاقی در سراسر جهان از سال 1975 تقریباً سه برابر شده است. از سوی دیگر، طبق آمار سازمان جهانی بهداشت حدود 820 میلیون نفر (تقریباً یک نفر از هر نه نفر در سراسر جهان) از تغذیه کافی برخوردار نیستند و این روند با همه‌گیری کووید تشدید شده است. تغذیه نامناسب باعث تقریباً نیمی از مرگ و میر کودکان زیر پنج سال می‌شود. تا کنون رویکردهای سنتی، مشکل را به طور رضایت بخشی کاهش نداده‌اند.
راه حل؛ تولید مواد غذایی مصنوعی
با توجه به اینکه مصرف جهانی گوشت در 50 سال گذشته تقریباً دو برابر شده است و هیچ نشانه ای از کاهش نشان نمی‌دهد. خوشبختانه، تقاضا برای جایگزین‌های عاری از گوشت، در حال افزایش بوده و توسعه این زمینه می‌تواند به رفع مشکل کمبود مواد غذایی کمک کند. شرکت‌هایی مانند Impossible Foods و Beyond Meat همبرگرهای گیاهی با تقلید از بافت گوشت، تولید می‌کنند.
رویکردهای متفاوتی در مورد نحوه تهیه گوشت‌های آزمایشگاهی وجود دارد. این نوع از گوشت به گوشتی اطلاق می‌شود که تنها از نمونه کوچکی از بافت حیوانی در آزمایشگاه کشت شده و از چند سلول اولیه، ده‌ها تن گوشت را استخراج کرد. پروژه پرورش گوشت شرکت Modern Meadow در حال کار بر روی تحقق این امر در حجم‌های کوچک هستند.
رویکرد دیگر استفاده از پودرهای ترکیبی و شیک می‌باشد. این پودرهای جایگزین وعده غذایی حاوی مهمترین مواد مغذی لازم برای یک بزرگسال متوسط هستند و باید با آب مخلوط شده و سپس مصرف شوند. دو شرکت Soylent و Huel ارائه دهنده این وعده‌های غذایی جایگزین هستند. علاوه بر این، این جایگزین‌ها می‌توانند رژیم‌های متعادل‌تر و مغذی‌تری را برای کسانی که از سوء تغذیه رنج می‌برند، ارائه دهند.
در انتهای دیگر این طیف، فناوری می‌تواند به مهار همه‌گیری پرخوری کمک کند. ابزار آشپزخانه هوشمند، کالری شمار و یادداشت‌های غذایی از جمله ابزارهایی هستند که در حال حاضر در بازار مصرف وجود دارند. آنها به فرد کمک می‌کند تا از آنچه که می‌خورند و چگونه‌ی مصرف آن آگاه‌تر شوند و به اهداف غذایی خود برسند.
آشپزخانه آینده را تصور کنید!
سناریوی زیر به عنوان یکی از آینده‌های پیش رو در نظر گرفته می‌شود.
مادر از یک چاقوی هوشمند برای بریدن هویج استفاده می‌کند. پسر کوچک در حال استفاده از حسگر غذا برای یافتن وجود گلوتن در نان خود است. یک چاپگر غذای سه بعدی که می‌تواند پیتزای پنیری مورد علاقه پدر را چاپ کند. آنها دارای یک ترازو هوشمند، یک یخچال هوشمند و انواع وسایل هوشمند در آشپزخانه هستند.
این سناریو به چه چیزی اشاره می‌کند؟ بله، خانواده در کنار هم در حال تهیه یک وعده غذایی به کمک فناوری‌های جدید هستند تا از غذایی که می‌خورند لذت ببرند و در عین حال از محتوای آن بیشتر مطلع شوند و آن را مطابق با نیازهای فردی خود شخصی سازی کنند.
این فناوری‌ها لزوماً جایگزین مؤلفه اجتماعی غذا خوردن نخواهد شد، بلکه می‌تواند این مؤلفه را گسترش و به‌روز کند. فن‌آوری‌های جدید همچنین پتانسیل حل مشکلات جهانی از چاقی تا گرسنگی را دارند. اینها فرصت‌هایی هستند که این فناوری‌ها در اختیار ما قرار می‌دهند، پس بیایید عاقلانه از آنها استفاده کنیم.
